آموزش ضمایر در زبان آلمانی + مثال و کاربردها

آلمان به عنوان زادگاه بزرگان تاریخ فلسفه همچون فردریش نیچه تاثیرات بسزایی بر فلسفه جهان گذاشته است. دستور زبان آلمانی با ساختار دقیق و انعطاف‌پذیر خود، ابزار اصلی بیان این افکار و ایده‌ها بوده و نقش مهمی در توسعه و ترویج ادبیات و فلسفه آلمانی ایفا کرده است. آشنایی با ضمایر آلمانی می‌تواند به درک عمیق‌تر از فرهنگ و تاریخ آلمان کمک کند.

این انعطاف پذیری ضمایر در زبان آلمانی همانقدر که میتواند برای تفهیم مباحث پیچیده فلسفی کارا باشد، در زبان روزمره نیز بسیار کارایی دارد. اگر شما ساکن قسمت غربی تهران هستید و به دنبال آموزشگاه زبان آلمانی غرب تهران هستید، میتوانید با مطالعه مقالات سایت جرمن لنگوئیج، گام بزرگی را در یادگیری این زبان شیرین بردارید.

در ابتدای این مطلب اشاره ای جزئی به اهمیت ضمایر(pronouns) در دستور زبان خواهیم کرد، و در این قسمت از آموزش زبان آلمانی، به آموزش ضمایر در زبان آلمانی و کاربرد های آن خواهیم پرداخت.

مسیر یادگیری گرامر زبان آلمانی از یادگیری ضمایر نیز می‌گذرد. بنابراین برای بررسی ضمایر آلمانی تا انتها همراه سایت جرمن لنگوئیج باشید.

  ضمیر چیست؟ + کاربرد

ضمایر در زبان شناسی به عنوان یکی از مهمترین عناصر دستوری نقش مهمی را در ساده‌سازی ارتباطات ایفا می‌کنند. ضمایر جایگزین اسامی می‌‌شوند تا از تکرار بی‌مورد و طولانی شدن جملات جلوگیری کنند. این کار نه تنها به شفافیت و روانیِ گفتار کمک می‌کند، بلکه به اقتصادِ زبانی نیز منجر می‌شود.

ضمیر کلمه ای است که برای اشاره به اسم (معمولاً به یک شخص،‌ شیء یا مفهوم) به کار می‌رود، بدون اینکه آن اسم را مستقیماً ذکر کند. ضمیر ها می‌توانند به موضوعات مختلفی از جمله اشخاص، اشیاء، مالکیت،‌ و سوالات اشاره کنند.

مثالی از کاربرد ضمیر در زبان فارسی اینگونه خواهد بود:

بدون ضمیر: علی کتابِ علی را برداشت و علی به خانه علی رفت!

با ضمیر: علی کتابش را برداشت و به خانه‌اش رفت.

در این مثال، استفاده از ضمیر ها به جای تکرار اسمِ “علی” جمله را روان‌تر و قابل فهم‌تر کرده‌ است.

چگونه ضمیر مناسب برای استفاده در جمله را انتخاب کنیم؟

برای انتخاب ضمیر مناسب جهت استفاده در جمله چندین عامل وجود دارد که میتواند در انتخاب نوع ضمیر تاثیر گذار باشد، در ابتدا بسیار مشکل بنظر خواهد رسید تسلط بر تمامی این حالات، اما آنچه که در زبان آموزی حائز اهمیت است تمرین و تکرار مداوم می‌باشد که در نهایت منتج به تسلط خواهد شد و نیازی به فکر کردن برای انتخاب ضمیر مناسب نمی‌باشد.

1. شخص: در انتخاب ضمیر شخص حائز اهمیت است که اسم، اول شخص، دوم شخص یا سوم شخصِ مفرد یا جمع باشد.
2. حالت: در زبا آلمانی حالت های متفاوتی برای اسم وجود دارد. اسم ها می‌توانند نومیناتیو (Nominativ) آکوزاتیو(Akkusativ) و یا داتیو (Dativ) باشند که هر کدام از این حالات ضمیر مربوط به خود را دارد.
3. جنسیت: در زبان آلمانی اسامی دارای جنسیت هستند که به سه گروه مذکر، مونث و خنثی تقسیم می‌شوند.
4. تعداد: از نظر تعداد اسامی یا مفرد و یا جمع هستند.

  انواع ضمایر در زبان آلمانی

ضمایر در زبان آلمانی، همچون بسیاری از زبان‌ها، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند و نقش‌های مختلفی در جمله ایفا می‌کنند. شما میتوانید برای کسب اطلاعات از ضمایر دیگر با کلیک بر روی ضمیر مد نظر خود آن را مطالعه کنید. در زبان آلمانی، ضمایر به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• ضمایر شخصی در زبان آلمانی (Personalpronomen)

• ضمایر ملکی در زبان آلمانی  (Possessivpronomen)

• ضمایر اشاره در زبان آلمانی (Demonstrativpronomen)

• ضمایر موصولی در زبان آلمانی (Relativpronomen)

• ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی (Reflexivpronomen)

• ضمایر نامعین در زبان آلمانی (Indefinitpronomen)

ضمایر شخصی در آلمانی (Personalpronomen)

ضمایر شخصی از پرکاربردترین نوع ضمایر هستند که به افراد اشاره دارند، با استفاده از این ضمایر میتوان در مورد دیگران و یا در مورد خودمان صحبت کنیم. در جدول زیر سه حالت از ضمایر شخصی در زبان آلمانی آورده شده است که با استفاده از آن میتوان نوع ضمیر در مورد اسم مورد نظر و با توجه به تعداد آن را تشخیص داد که چگونه در جملات به جای اسم می‌نشیند و نقش اسم را ایفا می‌کند.

شخص	فارسی	Nom.	Akk.	Dat.
اول شخص مفرد	من	ich	mich	mir
دوم شخص مفرد	تو	du	dich	dir
سوم شخص مفرد(مذکر)	او	er	ihn	ihm
سوم شخص مفرد(مونث)	او	sie	sie	ihr
سوم شخص مفرد(خنثی)	آن	es	es	ihm
اول شخص جمع	ما	wir	uns	uns
دوم شخص جمع	شما	ihr	euch	euch
سوم شخص جمع	آن ها	sie	sie	ihnen
دوم شخص مفرد و جمع(محترمانه)	شما (محترمانه)	Sie	Sie	Ihnen

ضمایر در زبان آلمانی شامل سه حالت (case) است:

• حالت فاعلی (Nominative)

کاربرد: ضمیر در جایگاه فاعل جمله به کار رفته است و فاعل عمل اصلی را انجام داده است.

مثال:

• “Ich komme aus dem Iran.”
• من اهل ایران هستم.
• “Wir haben ein Kind.”
• ما یک بچه داریم.
• “Er singt sehr gut.”
• او(مذکر) خیلی خوب آواز می‌خواند.
• “Lernt ihr Deutsch?”
• آیا شما (جمع)آلمانی یاد می‌گیرید؟
• “Sie kann sehr gut kochen.”
• او(مونث)خیلی خوب می‌تواند آشپزی کند.
• حالت مفعول مستقیم (Akkusativ)

کاربرد: در زبان آلمانی Akkusativ برای نشان دادن مفعول مستقیم جمله بکار می‌رود. ضمایر شخصی در حالت Akkusativ تغییر میکنند، و معمولا اشاره به آن چیزی دارد که عمل اصلی بر روی آن انجام گرفته است.

مثال:

• “Ich sehe dich.”
• من تو را می‌بینم.
• “Er liebt sie.”
• او(مذکر)دوستش(مونث) دارد.
• “Wir hören euch.”
• ما شما را می‌شنویم.
• “Sie trifft ihn.”
• او(مونث)ملاقتش(مذکر)کرد.
• “Du findest uns.”

تو مارا پیدا می‌کنی.

• حالت غیر مستقیم (dativ)

کاربرد: در زبان آلمانی، از حالت Dativ برای نشان دادن مفعول غیر مستقیم جمله استفاده می‌شود. مفعول غیر مستقیم تحت تاثیر مفعول مستقیم و فاعل می‌باشد.

مثال:

• “Er gibt mir das Buch.”
• او(مذکر) به من کتاب را می‌دهد.
• “Ich schreibe dir einen Brief.”
• من به تو نامه ای می‌نویسم.
• “Wir schicken ihnen ein Geschenk.”
• ما به آنها یک هدیه می‌فرستیم.
• “Ich danke euch.
• من از شما تشکر می‌کنم.
• “Sie erzählt ihm eine Geschichte.”
• او(مونث)به او(مذکر) یک داستان تعریف می‌کند.

ضمایر ملکی در آلمانی  (Possessivpronomen)

کاربرد: ضمایر ملکی در زبان آلمانی برای نشان دادن مالکیت و ارتباط بین مالک و مملوک استفاده می‌شوند. این ضمایر به ما کمک می‌کنند تا بیان کنیم که چیزی یا کسی به چه کسی تعلق دارد.

ضمایر شخصی	فارسی	مذکر / خنثی	مونث / جمع
ich	مال من	mein	meine
du	مال تو	dein	deine
er	مال او (مذکر)	sein	seine
sie	مال او (مونث)	ihr	ihre
es	مال آن	sein	seine
wir	مال ما	unser	unsere
ihr	مال شما	euer	eure
sie	مال آنها	ihr	ihre
Sie	مال شما(محترمانه)	Ihr	Ihre

 

در جدول فوق تمامی ضمایر ملکی با توجه به نوع ضمایر شخصی آورده شده است، لازم به ذکر است که این ضمایر در حالت مذکر و خنثی مانند همدیگر و در حالت مونث و جمع نیز به همین شکل، یکسان هستند. نوع ضمیر از نظر جنسیت و تعداد، با توجه به اسمِ مالک که به همراه این ضمیر آمده است مشخص میشود.

جدول فوق در حالت اسمی و یا “Nominativ” آورده شده است و در ادامه حالت های دیگری از این نوع ضمیر (Akkusativ & Dariv) گفته شده است.

با توجه به جدول فوق و جدول زیرین می‌توان دیگر ضمایر ملکی را نیز، ساخت، و صرفا پسوند این ضمایر در حالت های متفاوت تغییر میکند که مطابق به جدول زیرین قابل ساختن میباشند.

ضمیر “مال من” (mein)	مذکر	مونث	خنثی	جمع
Nominativ	mein	meine	mein	meine
akkusativ	meinen	meine	mein	meine
dativ	meinem	meiner	meinem	meinen

مثال‌های زیر برای تفهیم و روشن سازی نحوه کاربرد ضمایر ملکی و چگونگی استفاده آن‌ها در جمله می‌تواند کمک کند:

• “Das ist mein Buch.”
• این کتاب من است.
• “Ich habe deine Tasche gefunden.”
• من کیف تو را پیدا کردم.
• “Sein Auto ist schnell.”
• ماشین او (مذکر) سریع است.
• “Ihre Wohnung ist groß.”
• آپارتمان او (مونث) بزرگ است.
• “Das ist mein Sohn Martin.”
• این پسر من مارتین است.
• “Das ist meine Enkelin Hannah.”
• این نوه من هانا است.

ضمایر اشاره در زبان آلمانی (Demonstrativpronomen)

در جملاتی مانند”این دوست من است”، “آیا همان لباس دیروزی را پوشیده‌ای؟” و “آیا آن میز را می‌بینی؟”، از ضمایر اشاره استفاده شده. این ضمایر در مکالمات روزمره به طور مکرر به کار می‌روند و در ابتدا ممکن است استفاده از آن‌ها گیج‌کننده و سخت به نظر برسد.

اما سوال این هست که چرا در صحبت‌ها، سمینارها، مقالات و دیگر مطالبی که می‌نویسیم، با استفاده از این ضمایر دچار هیچ مشکلی نمی‌شویم؟

لحظه‌ای تصور کنید که به جای این کلمات از اسامی خاص استفاده می‌کردیم. گمان می‌کنم شما هم مثل من موافق باشید که در آن صورت،  حتما کار دشوارتر می‌شد. ضمایر اشاره به ما کمک می‌کنند تا ارتباطاتمان را ساده‌تر و روان‌تر کنیم و از تکرار غیر ضروری اسامی جلوگیری کنیم. در ادامه ضمایر اشاره در زبان  آلمانی را به تفضیل بررسی می‌کنیم.

 

1.ضمیر dieser (این)

حالت دستوری	مذکر	مونث	خنثی	جمع
Nominativ	dieser	diese	dieses	diese
Akkusativ	diesen	diese	sieses	diese
Dativ	diesem	dieser	siesem	diesen

کاربرد: برای اشاره به اشیاء یا اشخاص نزدیک به گوینده استفاده می‌شود.

مثال:

• “Dieser Stuhl ist bequem.”
• این صندلی راحت است.
• “Diese Frau ist meine Lehrerin.”
• این زن معلم من است.

2.ضمیر jener (آن)

حالت دستوری	مذکر	مونث	خنثی	جمع
Nominativ	jener	jene	jenes	jene
Akkusativ	jenen	jene	jenes	jene
Dativ	jenem	jener	jenem	jenen

کاربرد: برای اشاره به اشیاء یا اشخاص دور از گوینده یا قبلاً ذکر شده، استفاده می‌شود.

مثال:

• “Jener Mann dort ist mein Onkel.”
• آن مرد آنجا عموی من است.
• “Jenes Buch auf dem Tisch gehört mir.”
• آن کتاب روی میز مال من است.

3.ضمیر derselbe (مشابه)

حالت دستوری	مذکر	مونث	خنثی	جمع
Nominativ	derselbe	dieselbe	dasselbe	dieselben
Akkusativ	denselben	dieselbe	dasselbe	dieselben
Dativ	desselben	derselben	demselben	denselben

کاربرد: برای اشاره به اشیاء یا اشخاصی که کاملاً همانند هستند استفاده می‌شود.

مثال:

• “Er trägt denselben Anzug wie gestern.”
• او همان کت و شلوار دیروزی را پوشیده است.
• “Wir haben dieselbe Meinung.”
• ما همان نظر را داریم.

4.ضمیر solcher (چنین)

حالت دستوری	مذکر	مونث	خنثی	جمع
Nominativ	solcher	solche	solches	solche
Akkusativ	solchen	solche	solches	solche
Dativ	solchem	solcher	solchem	solchen

کاربرد: برای اشاره به اشیاء یا اشخاصی که مشابه یا نوع خاصی از یک دسته هستند استفاده می‌شود.

مثال:

• “Solche Probleme sind schwer zu lösen.”
• چنین مشکلاتی سخت حل می‌شوند.
• “Solche Leute mag ich nicht.”
• من چنین افرادی را دوست ندارم.

ضمایر موصولی در زبان آلمانی (Relativpronomen)

ضمایر موصولی در زبان آلمانی برای پیوند دادن جملات یا عبارات به یکدیگر استفاده می‌شوند. این ضمایر به گونه‌ای عمل می‌کنند که اطلاعات اضافی درباره یک اسم یا ضمیر ارائه دهند و معمولاً در جمله به دنبال اسم یا ضمیر مشخص می‌آیند.

ضمایر موصولی نیز در زبان آلمانی با توجه به عواملی که گفته شد:

1. جنسیت
2. تعداد
3. حالت دستوری

قابل تغییر هستند و انعطاف پذیری زبان آلمانی نیز به همین دلیل می‌باشد.

در مقاله ای دیگر به طور مفصل در مورد ضمایر موصولی صحبت شده است و میتوانید از “اینجا” به این مقاله دسترسی داشته باشید.

ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی(Reflexivpronomen)

ضمایر انعکاسی (Reflexivpronomen) در زبان آلمانی ضمایری هستند که در صورت یکسان بودن فاعل و مفعول در جمله بکار می‌روند. بدین معنی:

برای نشان دادن عملی که توسط فاعل بر روی خود انجام داده است مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی به شرح زیر هستند:

• mich/mir
• dich/dir
•  uns
• euch
•  Sich

ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی در شخص سوم، مفرد و جمع، فقط از ضمیر “sich” استفاده می‌شود و دیگر تفاوتی بین اسامی مذکر، مونث و خنثی وجود ندارد. به عبارت دیگر، در جملاتی که از افعال انعکاسی استفاده می‌شود و فاعل و مفعول یکسان هستند، ضمیر “sich” برای همه این حالات (مردانه، زنانه، خنثی) بدون تمایز استفاده می‌شود.

ضمایر نامعین: در زبان آلمانی، برای اشاره به فرد یا چیزی نامشخص از ضمایر نامعین استفاده می‌شود. در واقع برای اشاره به شئ، فرد یا چیزی که هویت یا نوع دقیق آن اهمیت ندارد از این ضمایر استفاده می‌کنند.

انواع ضمایر نامعین در زبان آلمانی:

در زبان آلمانی چند ضمیر نامعین پرکاربرد وجود دارد:

1. Etwas (چیزی)
2. Nichts(هیچ چیز)
3. Man(کسی، آدم)
4. Jemand(یک نفر، آدم)
5. Jeder(هرکسی)

معرفی منابع برای آموزش ضمایر در زبان آلمانی

منابعی که میتوانند در مسیر ماجراجویی در زبان آلمانی، ابزار های شما باشند:

• نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های یادگیری زبان آلمانی – Duolingo، Babbel، Rosetta Stone

از این نرم‌افزار ها میتوانید در یادگیری و به‌خصوص در تمرین ضمایر زبان آلمانی بهره‌مند شوید و همینطور در بخش های دیگر دنیای گرامر زبان آلمانی به ماجراجویی بپردازید.

• منابع آنلاین یادگیری زبان آلمانی – Deutsche Welle، Goethe Institute، Lingoda

سایت Deutsche Welle و دیگر سایت های فوق منابع آموزشی جامعی برای یادگیری ضمایر در زبان آلمانی و تمرین استفاده صحیح از آنها فراهم می‌کند.

• کتاب‌های آموزش زبان آلمانی – Menschen، Schritte، Netzwerk، Tangram

این کتاب ها در کلاس‌های آنلاین و حضوری، توسط معلمان و مدرسین زبان آلمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سخن پایانی

از آنجایی که ضمایر به زبان آلمانی در ابتدا بسیار شبیه به هم بنظر می‌رسند، امکان اشتباه وجود دارد و ممکن است ضمایر را جابجا استفاده کنید، افراد بومی زبان و Native ها احتمالا متوجه منظور شما خواهند شد، و اشتباه کردن جزئی از مرحله آموزش می‌باشد. بنابراین از امتحان کردن و استفاده از این ضمایر ترسی نداشته باشید.

یکی از راه های یادگیری زبان آلمانی استفاده از کتاب های آموزش زبان است. شما می‌توانید برا خرید کتاب ها آموزش زبان مدنظر خود به سایت کتابجو مراجعه کنید.